Strategia zrównoważonego rozwoju a raportowanie niefinansowe

Justyna Biernacka

18/03/2020

Zapis rozmowy przeprowadzonej podczas konferencji Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych „Raportowanie ESG a zrównoważone inwestycje” 11 września 2019 r.

Po co tworzyć strategię zrównoważonego rozwoju?

Strategia zrównoważonego rozwoju to narzędzie uzupełniające strategię biznesową spółki o kwestie ESG, czyli środowiskowe, społeczne i ładu korporacyjnego. Spółki raportujące informacje niefinansowe posiadają dane dotyczące swoich osiągnięć w tych obszarach. Strategia zrównoważonego rozwoju będzie mówiła o tym, co z tymi danymi zrobić, jak te dane powinny się zmieniać i jak chcemy ich użyć w kontekście działalności firmy. Należy zauważyć, że taka strategia to nie jest strategia CSR. Strategia zrównoważonego rozwoju jest przedsięwzięciem głęboko wbudowanym w istotę działania spółki, daje dodatkową perspektywę pozwalającą dostrzec nasz biznes w kontekście globalnych wyzwań np. klimatycznych, ekonomicznych i społecznych.

Jaką to przyniesie korzyść akcjonariuszom i interesariuszom?

Korzyścią w dalekim ujęciu jest przetrwanie i ochrona życia na naszej planecie, chociaż wiadomo, że w krótkiej perspektywie dla inwestorów najważniejszy jest zysk. Dobrze dobrane wskaźniki i cele strategii powinny pokazywać akcjonariuszom, że zarząd rozpoznaje i odpowiednio adresuje potencjały i ryzyka rozwojowe, zarówno w perspektywie krótkoterminowej jak i długoterminowej, dzięki czemu spółka lepiej wykorzystuje szanse i jest bardziej odporna na zagrożenia. Odpowiednio dobrane kluczowe wskaźniki efektywności pozwalają monitorować postępy spółki rok do roku, co sprzyja podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.

Czy Komisja Europejska planuje działania regulacyjne, które spowodują, że posiadanie strategii zrównoważonego rozwoju będzie obowiązkowe?

Komisja Europejska podchodzi do tego w sposób zintegrowany. Kwestie zrównoważonego rozwoju są wbudowane w dokumenty, które KE obecnie przygotowuje. Nie pojawia się w nich hasło strategii zrównoważonego rozwoju, ale w wielu miejscach KE odnosi się do strategii biznesowej, która powinna w sobie zawierać kwestie np. klimatu. Widać to dobrze w wytycznych KE do spraw klimatu i rekomendacjach Task Force on Climate-related Financial Disclosures. Te rekomendacje stanowią zestaw wskazówek, o czym powinny pisać spółki w swoich raportach finansowych (!) na temat wpływu zmian klimatycznych na strategię spółki, plany finansowe i model biznesowy.

Nie ma jednak obowiązku opracowania strategii zrównoważonego rozwoju.

Jak powinien wyglądać proces przygotowania strategii zrównoważonego rozwoju w spółce?

Tworzenie takiej strategii jest w sumie podobne do tworzenia strategii biznesowej. Powinniśmy określić cele główne, cele szczegółowe, sposób ich realizacji i kluczowe mierniki, a potem je wdrożyć i monitorować realizację. Wiele spółek jeszcze nie przygotowywało takiej strategii, a jeśli przygotowały, to często były to strategie CSR, które w wielu przypadkach nie odnoszą się do zagadnień istotnych z punku widzenia działalności biznesowej spółki.

W analizie wyjściowej trzeba spojrzeć na strategię biznesową spółki i na zebrane dane niefinansowe. Dobrze byłoby przeprowadzić badanie istotności, które wskazuje kluczowe dla działalności danej spółki zagadnienia niefinansowe. Warto też przyjrzeć się działalności konkurencji, aby zobaczyć jakie cele i w jakiej perspektywie czasowej sobie stawiają, jakie zagadnienia poruszają, jakie mają polityki. Dodatkowo trzeba wziąć pod uwagę otoczenie regulacyjne. Nowością w kwestiach regulacyjnych jest kontekst globalny, wszyscy muszą się bowiem zaangażować w działanie na rzecz pokonania kryzysu klimatycznego, wyzwań środowiskowych i społecznych. Działalność takich organizacji jak ONZ, UE będzie zatem mieć wpływ na brzmienie i charakter takiej strategii.

Po czym poznać, że strategia zrównoważonego rozwoju jest dopasowana do spółki i że jest dobrze przygotowana?

Po pierwsze, warto zwrócić szczególną uwagę na wspomniane wcześniej badanie istotności. Jeśli spółka prowadzi energochłonną działalność, a nie informuje o emisjach i nie zbiera danych o zużyciu energii, ale chwali się działalnością charytatywną, to od razu widać rozdźwięk pomiędzy kreowanym wizerunkiem, a faktycznymi problemami, które mogą dotyczyć spółki. Trzeba spojrzeć na wpływ, jaki wywiera i jakiemu podlega prowadzona przez spółkę działalność biznesowa w relacji z jej otoczeniem – społecznościami, środowiskiem, ekonomią regionu. Jeśli perspektywa wpływu nie pojawia się w strategii, to znaczy, że nie jest ona dobrze przygotowana. Istotność jest kwestią specyficzną dla każdego biznesu, nie da się tu zastosować uniwersalnego schematu. Warto raz na klika lat przeprowadzić badanie istotności, także po to, by w strategii wyznaczyć cele w istotnych dla prowadzonego biznesu obszarach. Po drugie, strategia powinna wyznaczać cele realizowane w określonej perspektywie czasowej. Niektóre cele są łatwe do zdefiniowania i zmierzenia oraz szybkie w zrealizacji, wówczas można ustawić je w perspektywie krótkoterminowej do 2 lat. Inne zaś cele wymagają wcześniejszych przygotowań, zebrania wiedzy, danych, oszacowania kosztów, wprowadzenia niezbędnych modyfikacji; ich osiągnięcie jest uzależnione od wielu innych czynników, które muszą zaistnieć wcześniej; wówczas ich realizacja może być możliwa w perspektywie 4- 5 lat. Po trzecie, cele muszą być mierzalne i temu służy opracowanie właściwych mierników i wskaźników ich realizacji.

Czy cele zrównoważonego rozwoju ONZ mogą pomóc spółkom w stworzeniu ich własnych celów?

Organizacja Narodów Zjednoczonych w 2015 r. stworzyła Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDG), które powinniśmy współtworzyć. 17 celów zrównoważonego rozwoju ONZ (SDGs) to cele globalne. Każdy z nich jest uzupełniony szczegółowymi zadaniami, które bardziej precyzyjnie opisują sposoby realizacji tych celów. Wszystkie SDGs wpisują się w zagadnienia 3 obszarów: społecznego, środowiskowego oraz ekonomicznego i przenikają się wewnętrznie. Na przykład cel 11 dotyczący zrównoważonych miast zazębia się z celami dotyczącymi zużycia energii, wody, równością, godną pracą. Nie da się oczywiście w przypadku pojedynczej spółki zrealizować wszystkich tych celów, trzeba z nich wybrać te kluczowe dla każdej spółki, w zależności od charakteru działalności.

Jakie regulacje w zakresie obiegu zamkniętego i łańcucha wartości są na arenie Unii Europejskiej?

Unia Europejska przyjęła dwa pakiety regulacji zmierzających ku ekonomii cyrkularnej. Pierwszy z tych pakietów został wprowadzony w 2015 roku wraz z ogłoszeniem Circular Economy Action Plan i dotyczył pięciu priorytetowych sektorów, w których zmiany przyspieszą przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Zmiany i nowe regulacje dotyczyły tworzyw sztucznych, odpadów spożywczych, surowców krytycznych, odpadów z budowy i rozbiórki, biomasy i półproduktów.

W 2018 roku wprowadzono nowy pakiet odpadowy, na który składa się 6 dyrektyw i 4 sprawozdania, który określa cele rozpisane do 2030 roku, dotyczące m.in. recyklingu odpadów komunalnych i ograniczenie ich składowania na wysypiskach, recyklingu materiałów opakowaniowych z tworzyw sztucznych, metalu, drewna, szkła, papieru i tektury, zakazu stosowania tworzyw sztucznych w produktach jednorazowych, ograniczenia stosowania pojemników z tworzyw sztucznych, ograniczenie wykorzystywania surowców pierwotnych do produkcji plastików i zastąpienie tworzywami pochodzącymi z recyklingu. Najbardziej dotkliwą dla spółek zmianą będzie jednak wprowadzenie od 2021 r. rozszerzonej odpowiedzialności producentów, oznaczającej, że zanieczyszczający płaci. Zwiększenie opłat dla przedsiębiorców będzie znaczącym obciążeniem finansowym, dlatego już teraz warto zastanawiać się, jak zredukować ilość odpadów wynikających z działalności naszego przedsiębiorstwa. To jednak nie koniec spodziewanych zmian. W grudniu 2019 r. nowa Komisja Europejska ogłosiła European Green Deal, czyli strategię rozwoju Unii Europejskiej. Jednym z głównych jej założeń jest przyspieszenie przejścia do gospodarki obiegu zamkniętego. W kolejnych miesiącach 2020 roku Komisja planuje przedstawienie szeregu projektów rozporządzeń i dyrektyw, które zintensyfikują ten proces.

Czy wybór celów to konkretne zobowiązanie? Czy trzeba raportować i monitorować czy faktycznie cel został wsparty?

Cele zrównoważonego rozwoju służą do komunikacji i edukacji. Jest to kwestia wizerunkowa i deklaracja przystąpienia do wspólnotowego działania w celu poprawy sytuacji środowiskowej, gospodarczej i społecznej. Jeśli chcemy być postrzegani jako firma odpowiedzialna to musimy wybrać cele i je zrealizować oraz o tym zakomunikować.

Kto w spółce giełdowej powinien przyjąć strategię zrównoważonego rozwoju?

Zarząd jest odpowiedzialny za przyjęcie strategii. Wdrożenie powinno się odbywać poprzez kadrę pracowniczą, a samo przyjęcie powinno odbywać się zgodnie z zasadami obowiązującymi w spółce.

Co, jeśli spółka przyjęła strategię, ale dostrzega, że w praktyce nie odpowiada ona charakterowi naszej firmy?

Trzeba byłoby przyjrzeć się, gdzie został popełniony błąd. Może strategia nie powstawała z udziałem pracowników i została przez nich zbojkotowana, być może zostały wybrane cele nieadekwatne do działalności spółki, albo otoczenie biznesu drastycznie się zmieniło. Dla uniknięcia części błędów, opracowując pierwszą strategię dobrze jest założyć okres przygotowawczy, służący do wyznaczenia bardziej precyzyjnych celów. Na przykład, jeśli nie mamy szczegółowych danych dotyczących zużycia energii i nie wiemy, jaki będzie koszt wdrożenia rozwiązań efektywnych energetycznie, najpierw wprowadźmy do strategii cel polegający na zgromadzeniu tej wiedzy. Dopiero mając takie solidne podstawy będziemy mogli zadeklarować w kolejnej strategii cele redukcyjne. Pamiętajmy, że strategię zrównoważonego rozwoju sporządzamy w 3 do 5-letnim horyzoncie czasowym i przed przystąpieniem do tworzenia nowej strategii będziemy weryfikować wdrożenie poprzedniej. To jest dobry czas na wprowadzenie usprawnień.

Sprawdź co robimy w zakresie raportowania informacji niefinansowych

NASZE ADRESY:
Adres rejestrowy:
Grzybowska 5A,
00-132 Warszawa
Siedziba biura:
Aleje Jerozolimskie 101 lokal 7,
02-011 Warszawa
Tel. kontaktowy: +48 797-865-588
Adres e-mail: kontakt@materiality.pl

MATERIALITY Sp. z o.o.,
ul. Grzybowska 5A, 00-132 Warszawa.

POLITYKA PRYWATNOŚCI PORTALU MATERIALITY.PL
Zapoznaj się z naszą „Polityką prywatności”

FAQ: „Najczęściej zadawane pytania”

Wszelkie informacje zawarte na stronie www.materiality.pl mają charakter orientacyjny i nie stanowią porad prawnych ani innych form doradztwa. MATERIALITY nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w niej zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia profesjonalnych porad ekspertów MATERIALITY.